ΝΟΣΟΓΟΝΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Οι παχύσαρκοι ασθενείς με δείκτη βάρους σώματος άνω του 40 έχουν ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος του περιττού βάρους. Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί σήμερα την ιδανικότερη λύση για αυτή την ομάδα των ασθενών.

Εισαγωγή

Παχυσαρκία μπορούμε να πούμε ότι είναι η συσσώρευση (περιττού) λίπους και η αύξηση του σωματικού βάρους που συνήθως οφείλεται στο θετικό ισοζύγιο θερμίδων. Η υπερφαγία και η καθιστική ζωή καθώς και η κακή ποιότητα των τροφών (λιπαρά, γλυκά κ.α.) αποτελούν τους κύριους λόγους για την εμφάνιση της παχυσαρκίας.Υπάρχουν όμως κι άλλοι παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνιση (εγκατάσταση) αυτής της κατάστασης. Αυτοί οι παράγοντες είναι γενετικοί (γονίδια), μεταβολικοί, ενδοκρινολογικοί, οικογενειακοί, κοινωνικοί καθώς και ψυχολογικοί που είναι επίσης πολύ σημαντικοί για την αιτιοπαθογένια της παχυσαρκίας.

Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες οι παχύσαρκοι αυξάνονται συνεχώς μέσα στον γενικό πληθυσμό τα τελευταία χρόνια. Στις Η.Π.Α. ο αριθμός των πασχόντων από κακοήθη παχυσαρκία σχεδόν διπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία. Η χώρα μας, δυστυχώς, κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη σε αυτόν τον τομέα.

Κατάταξη της παχυσαρκίας

Ένας αδρός αλλά κοινά αποδεκτός τρόπος κατηγοριοποίησης της παχυσαρκίας είναι η χρησιμοποίηση του δείκτη μάζας σώματος ( Διεθνώς: Body Mass Index, BMI ). Ο δείκτης BMI είναι το πηλίκο του βάρους σε κιλά δια του ύψους εις το τετράγωνο σε μέτρα. Π.χ. κάποιος με βάρος 120kgr και ύψος 1.7m, έχει ΒΜΙ 120/1.7x1.7=41,52

Με βάση το BMI η κατάταξη έχει ως εξής:

18 - 24,9 φυσιολογικός
25 - 29,9 υπέρβαρος
30 - 34,9 παχύσαρκος τάξεως Ι (class I)
35 - 39,9 παχύσαρκος τάξεως ΙΙ (class II)
40 και άνω παχύσαρκος τάξεως ΙΙΙ (class III)

Εάν το BMI ξεπερνά το 40 τότε αναφερόμαστε στην νοσογόνο ή κακοήθη παχυσαρκία (Διεθνώς: Morbid Obesity ) η οποία είναι μία σοβαρή νόσος που επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη ζωή του πάσχοντος και μειώνει δραματικά το προσδόκιμο επιβίωσης του.

Παθολογικές καταστάσεις με τις οποίες συνδέεται η παχυσαρκία

Η παχυσαρκία συνδέεται με διάφορες παθολογικές καταστάσεις που επιβαρύνουν την υγεία του ασθενούς. Επιπλέον σε ορισμένες κοινωνίες συνοδεύεται από “στιγματισμό” του ατόμου, δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις, την εργασία και απομόνωση. Ανεξάρτητα όμως από τις συνοδούς παθήσεις, το υπερβολικό βάρος καθ’ αυτό αποτελεί αρνητικό προγνωστικό δείκτη για την επιβίωση. Η ελάττωση του σωματικού βάρους μπορεί να αναστρέψει πολλές από αυτές τις συνοδούς παθήσεις (co morbidities) και να αποκατασταθεί η υγεία με ευεργετικές συνέπειες.

Οι παθήσεις αυτές είναι η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το άσθμα, οι άπνοιες κατά τον ύπνο, η πνευμονική υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, η αρτηριοσκληρωτική νόσος, η χολολιθίαση, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα , η αμηνόρροια στις γυναίκες , προβλήματα με τις αρθρώσεις, κατάθλιψη, επιρρέπεια στα ατυχήματα και η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κακοήθειας (μαστός, παχύ έντερο, ενδομήτριο κ.α.)

Ενδείξεις για επέμβαση

Η αρχική αντιμετώπιση του ασθενούς με παχυσαρκία οφείλει να είναι συντηρητική. Η μείωση των προσλαμβανομένων θερμίδων, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, η διόρθωση διαταραχών που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της παχυσαρκίας είναι οι πρώτες βασικές ενέργειες. Σε ασθενείς όμως με κακοήθη παχυσαρκία όλα αυτά τα μέτρα καθώς και τα μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα ή άλλες τεχνικές είναι μάλλον απίθανο να έχουν κάποιο αξιόλογο αποτέλεσμα. Συνήθως οι δίαιτες καταλήγουν σε προσωρινές αυξομειώσεις του βάρους με τελική συνέπεια την διατήρηση ή και περαιτέρω αύξηση του βάρους. Έτσι συνιστάται διεθνώς η χειρουργική αντιμετώπιση της κακοήθους παχυσαρκίας από το 1991. Οι ενδείξεις για επέμβαση διαμορφώνονται ως εξής:

  • Σε ασθενείς που έχουν BMI 40 και άνω ( κακοήθη παχυσαρκία ).
  • Σε ασθενείς που έχουν BMI 35-40 αλλά έχουν συνοδούς παθήσεις.
  • Να υπάρχουν στο ιστορικό πολλές αποτυχημένες συντηρητικές προσπάθειες.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σε παγκόσμια κλίμακα ο αριθμός των βαριατρικών επεμβάσεων. Αυτό οφείλεται στην αύξηση των ασθενών που έχουν κακοήθη παχυσαρκία, στην αποτυχία των συντηρητικών μεθόδων σ’ αυτή την κατηγορία ασθενών καθώς και στην καθιέρωση της λαπαροσκοπικής χειρουργικής η οποία διαφαίνεται ότι θα παραγκωνίσει την ανοικτή χειρουργική στις επεμβάσεις παχυσαρκίας στο μέλλον.

Αντενδείξεις για επέμβαση

Οι αντενδείξεις για χειρουργική επέμβαση είναι σχετικές, αλλά έχουν σημασία διότι περιορίζουν τον αριθμό των ασθενών που έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν επιπλοκές ή αποτυχία στην επέμβαση. Οι επεμβάσεις αντενδεικνύονται:

  • Σε ηλικίες μικρότερες από 15 και μεγαλύτερες από 60 ετών
  • Σε αλκοολικούς ασθενείς
  • Σε πάσχοντες από κακοήθης νόσους
  • Σε πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα
  • Σε ασθενείς με ψυχώσεις
  • Σε ασθενείς με χρόνιες λοιμώξεις
  • Στους κιρσούς του οισοφάγου
  • Στις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (ν. Crohn )
  • Σε γυναίκες που εγκυμονούν ή σχεδιάζουν να εγκυμονήσουν εντός διετίας
  • Διάφοροι άλλοι περιορισμοί

Προεγχειρητική προετοιμασία

Η προετοιμασία είναι πολύ σημαντική πριν από αυτές τις επεμβάσεις. Η βαριατρική χειρουργική δεν είναι αθώα χειρουργική και δεν γίνεται για αισθητικούς λόγους. Αντίθετα πρόκειται για μείζονα χειρουργική του πεπτικού, που σε συνδυασμό με την εύθραυστη ισορροπία που βρίσκονται οι νοσηρά παχύσαρκοι ασθενείς, ενέχει κάποιους κινδύνους αν δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα.

Βέβαια, η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει κάπως απλοποιήσει τα πράγματα όσον αφορά τη διαδικασία της επεμβάσεως γενικά, όμως η σχολαστική ετοιμασία οφείλει να περιλαμβάνει γενικώς τα εξής:

  • Πλήρη και εκτενή ενημέρωση του ασθενούς για τον τύπο της επεμβάσεως, τα αποτελέσματα, τις πιθανές επιπλοκές- άμεσες και απώτερες, τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και την παρακολούθηση που χρειάζεται.
  • Πλήρες ιστορικό, κλινική εξέταση και βιοχημικό έλεγχο, ορμονικές εξετάσεις, γαστροσκόπιση, καρδιολογική εξέταση, πνευμονολογική εξέταση, εξέταση από συμβούλους ιατρούς και ότι άλλο κριθεί απαραίτητο, ώστε να σχηματισθεί μία εικόνα του ασθενούς που θα δείχνει τα αδύνατα σημεία του και θα βοηθήσει στη κατάλληλη αντιμετώπιση του. (ορισμένα κέντρα έχουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα προετοιμασίας ).
  • Προφυλακτικά μέτρα για πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές ( πνευμονική εμβολή, ισχαιμία, αναπνευστική ανεπάρκεια, λοίμωξη κ.α. )

Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι η μεγαλύτερη ίσως επανάσταση στον τομέα της χειρουργικής της παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια. Αυτό που πριν λίγα χρόνια θεωρείτο αδύνατο είναι στις μέρες μας εφικτό. Όλες οι επεμβάσεις της βαριατρικής μπορούν να γίνουν λαπαροσκοπικά με σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και τεχνικής των χειρουργών η γνώση της παθολογίας αυτών των ασθενών και η ικανότητα διάγνωσης και αντιμετώπισης των πιθανών επιπλοκών. Οι επεμβάσεις της παχυσαρκίας είναι εξαιρετικά δύσκολες και έχουν μεγάλη καμπύλη μαθήσεως, πρέπει δε να γίνονται κατά το δυνατόν τέλεια ώστε να έχουν καλό λειτουργικό αποτέλεσμα.

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι τα εξής:

  • Λιγότερος πόνος και περισσότερη άνεση για τον ασθενή
  • Ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην εργασία
  • Σημαντικά βραχύτερη νοσηλεία
  • Λιγότερες επιπλοκές
  • Μικρότερο ποσοστό δημιουργίας συμφύσεων
  • Μικρή διαταραχή της λειτουργίας του πεπτικού μετεγχειρητικά
  • Καλύτερη αναπνευστική λειτουργία
  • Λιγότερες λοιμώξεις
  • Λιγότερες μετεγχειρητικές κήλες
  • Καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα

Τα περισσότερα κέντρα στον κόσμο κάνουν στροφή από την ανοικτή χειρουργική στην λαπαροσκοπική στον τομέα της παχυσαρκίας. Άλλος λόγος εκτός από τα ανωτέρω πλεονεκτήματα είναι και η επιθυμία των ασθενών προς αυτή την κατεύθυνση. Ο χειρουργός οφείλει να είναι σε θέση να πραγματοποιεί όλα τα είδη των επεμβάσεων ώστε να μπορεί να προσφέρει την κατάλληλη επέμβαση για τον κάθε ασθενή και να μην περιορίζει τις επιλογές του.

Είδη επεμβάσεων

Τρία είδη επεμβάσεων διακρίνουμε με κριτήριο τον περιορισμό στην υποδοχή των τροφών και την δυσαπορρόφηση των τροφών.

α. Επεμβάσεις περιοριστικού τύπου
Στην κατηγορία αυτή ανήκει ο ρυθμιζόμενος σιλικονούχος δακτύλιος του στομάχου (Gastric Band) η κάθετη γαστροπλαστική (Διαμερισματοποίηση) κατά Mason και η επιμήκης γαστρεκτομή (Sleeve gastrectomy)

β. Επεμβάσεις δυσαπορροφητικού τύπου
Στην κατηγορία αυτή ανήκει η χολοπαγκρεατική εκτροπή που αντιπροσωπεύεται από την εγχείρηση Scopinario και το Duodenal Switch. ( Biliopancreatic Diversion )

γ. Επεμβάσεις μικτού τύπου

Στην κατηγορία αυτή ανήκει η γαστρική παράκαμψη κατά Roux ( Roux en Y Gastric Bypass ).
Ορισμένα είδη επεμβάσεων που είχαν προταθεί στο παρελθόν και δεν εφαρμόζονται πλέον δεν αναφέρονται. Επίσης, ο γαστρικός βηματοδότης και το ενδογαστρικό μπαλόνι είναι υποσχόμενες μέθοδοι για ελαφριές μορφές παχυσαρκίας. Αρκετές μελέτες βρίσκονται υπό εξέλιξη για να επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα τους. Το ίδιο ισχίει και για την γαστρική πτύχωση (Plication).

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα επέμβασεων

Η ιδανική επέμβαση κατά της παχυσαρκίας θα πρέπει να προσφέρει τη μέγιστη δυνατή απώλεια του περιττού βάρους και να την διατηρεί σε βάθος χρόνου, να έχει τις δυνατόν λιγότερες επιπλοκές άμεσες και απώτερες, τις δυνατόν λιγότερες παρενέργειες και γενικά θα πρέπει να μην επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής περισσότερο απ’ ότι αυτή η ίδια η παχυσαρκία με τα συνοδά της προβλήματα.

Με βάση αυτά δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε μία επέμβαση σαν ιδανική, αλλά μάλλον ν’ αποδώσουμε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στην κάθε επέμβαση.

Οι εγχειρήσεις που γίνονται, παγκοσμίως, συχνότερα στις ημέρες μας είναι:

  • ο ρυθμιζόμενος δακτύλιος του στομάχου
  • η επιμήκης γαστρεκτομή (Sleeve) –γαστρικό μανίκι και
  • η γαστρική παράκαμψη κατά Roux ( Roux en Y gastric bypass ).

ΓΑΣΤΡΙΚΟΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ

Με την τοποθέτηση σιλικονούχου δακτυλίου κάτω από την γαστροοισοφαγική συμβολή δημιουργείται ένα είδος κλεψύδρας στο στομάχι. Οι ασθενείς περιορίζουν το ποσό θερμίδων που μπορούν να καταναλώσουν. Είναι σχετικά εύκολη, γρήγορη επέμβαση με μικρό ποσοστό περιεγχειριτικών επιπλοκών. Οι ασθενείς με γαστρικό δακτύλιο μπορεί να παρουσιάσουν επιπλοκές ακόμα και αρκετά χρόνια μετά απο την επέμβαση. Οι κυριώτερες ειναι η μετατόπιση, η μετανάστευση,η διάταση του οισοφάγου και η οισοφαγίτις. Η επέμβαση να μπορεί να χασει την αποτελεσματικότητα της όταν οι ασθενείς καταναλώνουν γλυκά και υπάρχει πιθανότητα να πάρουν βάρος στο μέλλον ή να χρειαστεί να υποβληθούν σε άλλου είδος επέμβαση. Σαν επέμβαση είναι πλήρως αναστρέψιμη. Γενικά ο γαστρικός δακτύλιος είναι για ασθενείς με σχετικά μικρό δείκτη παχυσαρκίας που δεν καταναλώνουν γλυκα και είναι αποφασισμένοι να ακολουθούν τις οδηγίες για να υπάρξει βέλτιστο αποτέλεσμα.

Μετά την επέμβαση γίνονται οι ρυθμίσεις του δακτυλίου, προτιμότερο υπο ακτινολογικό έλεγχο. Οι ασθενείς θα χάσουν κατα μέσο όρο 50-60% του περιττού βάρους τους μεσα σε ενα χρόνο περίπου. Οι τροφές που καταναλώνουν πρέπει να ειναι καλά μασημένες και να τρώνε αργά. Τα γλυκά πρέπει να αποφεύγονται. Η φυσική ασκηση ειναι πολύ σημαντική και συνήθως χρειάζεται 40 λεπτά διάδρομο την ημέρα ή αντιστοιχα γρήγορο περπάτημα. Η λήψη συμπληρωμάτων διατροφης μπορεί να είναι μία πολυβιταμίνη ημερισίως, ορισμένοι όμως μπορεί να χρειαστούν και άλλα στοιχεία σύμφωνα με την υπόδειξη του ιατρού που τους παρακολουθεί.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΔΑΚΤΥΛΙΟΥ

Σχετικά εύκολη επέμβαση
Δεν διακόπτεται η συνέχεια του πεπτικού
Δεν υπάρχουν αναστομώσεις
Δυνατότητα ρύθμισης του εύρους του στομίου του γαστρικού θυλάκου
Δεν παρουσιάζεται έλλειψη βιταμινών
Μικρό ποσοστό περιεγχειρητικών επιπλοκών
Αναστρέψιμη επέμβαση

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΔΑΚΤΥΛΙΟΥ

Μόνιμη παρουσία σιλικονούχου προθέσεως
Μικρότερη απώλεια βάρους

Πιθανές απώτερες επιπλοκές που ενδέχεται να χρειαστούν επανεπέμβαση:
(Μετατόπιση του δακτυλίου, διάβρωση του στομάχου, αστοχία υλικού)
Άλλες επιπλοκές ή παρενέργειες

ΕΠΙΜΗΚΗΣ ΓΑΣΤΕΚΤΟΜΗ (ΓΑΣΤΡΙΚΟ ΜΑΝΙΚΙ )

Είναι η εκτομή του στομάχου κατά τον επιμήκη άξονα. Δημιουργείται έτσι ένα είδος μικρού σωλήνα που περιορίζει την πρόσληψη του φαγητού. Ο τρόπος δράσης δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί διότι είναι σχετικά πρόσφατη επέμβαση αλλά φαίνεται ότι εκτός από τον περιορισμό της τροφής δρα και η μείωση της όρεξης λόγω αφαίρεσης του θόλου του στομάχου. ( Μείωση των επιπέδων της γρελίνης ).Είναι μη αναστρέψιμη επέμβαση. Τα αποτελέσματα όσον αφορά την απώλεια του βάρους είναι ενθαρρυντικά και για τα τρία πρώτα χρόνια ειναι σχεδόν συγκρίσιμα με της γαστρικής παράκαμψης. Με την επέμβαση αυτή δεν υπάρχει δυσαπορρόφηση των τροφών παρόλα αυτά χρειάζεται να λαμβάνονται πολυβιταμίνες, βιταμίνες συμπλέγματος Β και πιθανόν σίδηρος και ασβέστιο. Η κυριώτερη και πολύ σοβαρή επιπλοκή της επεμβάσεως ειναι η διαφυγή απο την γραμμή συρραφής. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα παρατεταμένη νοσηλεία ή και επσνεπέμβαση.Οι ασθενείς θα χάσουν σχεδόν 70% του περιττού βάρους τους. Η επιμήκης γαστρεκτομή είναι καινούργια μέθοδος και έχουν περιγραφεί περισυατικά που επανέκτησαν το βάρος τους.Στο μέλλον οι συγκεκριμένοι ασθενεί ενδέχεται να υποβληθούν σε γαστρικό Bypass (παράκαμψη) ή άλλη επέμβαση. Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πουμε οτι πρόκειται για μία νέα και αρκετά υποσχόμενη μέθοδο για την αντιμρτώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΜΗΚΟΥΣ ΓΑΣΤΡΕΚΤΟΜΗΣ

Σχετικά εύκολη επέμβαση
Δεν διακόπτεται η συνέχεια του πεπτικού
Αφαιρείται ο θόλος και μειώνονται τα επιπεδα Γρελίνης

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΜΗΚΟΥΣ ΓΑΣΤΕΚΤΟΜΗΣ

Μη αναστρεψιμη επέμβαση
Κίνδυνος διαφυγής (leak)

ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ

Είναι η διαίρεση του στομάχου και η δημιουργία μικρού θυλάκου μέχρι 30cc που προσλαμβάνει πλέον την τροφή. Επίσης γίνεται παράκαμψη μεγάλου τμήματος του λεπτού εντέρου ώστε πλην του περιορισμού της ποσότητας της τροφής να υπάρχει και δυσαπορρόφηση. Είναι δραστική επέμβαση και πολύ απαιτητική τεχνικά για τον χειρουργό. Έχει πολύ καλά αποτελέσματα όσον αφορά την απώλεια βάρους. Οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής για την αποφυγή προβλημάτων από ελλιπή απορρόφηση χρήσιμων συστατικών. Θεωρείται σήμερα παγκοσμίως η καλύτερη μέθοδος για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας. Ειναι δύσκολα αναστρέψιμη. Και στην περίπτωση της γαστρικής παράκαμψης υπάρχει ο κύνδυνος της διαφυγής καθώς και άλλες επιπλοκές περιεγχειρητικές και απώτερες όπως σε κάθε γαστρεκτομή . Οι ασθενείς πρέπει να τρώνε με βάση την πρωτείνη, να παίρνουν τα συμπληρώματα τους ( ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες, φυλικό οξύ κ.α.) και να γυμνάζονται. Η απώλεια του περιττού βάρους μπορεί να φθάσει μέχρι και 80% μέσα σε ενα έτος περίπου. Ορισμένοι συνεχίζουν να χανουν βάρος και μετά το έτος.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΓΑΣΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ROUX en Y

Δεν υπάρχει σιλικονούχος πρόθεση
Το 1/3 περίπου της νήστιδος έχει απομονωθεί λειτουργικά
Μεγαλύτερη απώλεια βάρους και διατηρούμενη σε βάθος χρόνου
Δεν υπάρχει ανάγκη ρυθμίσεων του στομίου του θυλάκου
Διόρθωση συνοδών νόσων ( Διαβήτης,Υπέρταση)

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΓΑΣΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ROUX en Y

Δυσκολότερη επέμβαση
Διακόπτεται η συνέχεια του πεπτικού
Περισσότερες πιθανές περιεγχειρητικές επιπλοκές
Ανάγκη λήψεως συμπληρωμάτων διατροφής
( Ασβέστιο, Σίδηρος, Βιτ. Β12, κ.α. )
Πιθανό σύνδρομο Dumping
Άλλες επιπλοκές ή παρενέργειες;

Η κάθετη γαστροπλαστική παρουσιάζει μικρότερη απώλεια βάρους και διατήρηση της απώλειας σε σχέση με την γαστρική παράκαμψη. Θεωρήται σήμερα ιστορική επέμβαση και τείνει να εγκαταληφθεί. Η χολοπαγκρεατική εκτροπή έχει την μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε βάθος χρόνου, αλλά πιθανόν να παρουσιαστούν ειδικές επιπλοκές, όπως αναιμία, αναστομωτικά έλκη, απασβέστωση των οστών, υποθρεψία, ή ηπατική ανεπάρκεια.

Για το ¨γαστρικό μανίκι¨ (sleeve) αναμένονται τα αποτελέσματα από μεγάλο αριθμό επεμβάσεων και αρκετά χρόνια μετεγχειρητική παρακολούθηση ώστε να καθιερωθεί σαν αποτελεσματική επέμβαση κατά της παχυσαρκίας από μόνη της.Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά και συγκρήνονται με το γαστρικό Bypass

Επιπλοκές των επεμβάσεων

Όπως σε κάθε είδους χειρουργική επέμβαση υπάρχει ο κίνδυνος των επιπλοκών, έτσι και στις βαριατρικές επεμβάσεις. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι άμεσες ή απώτερες χρονικά και γενικές ή ειδικές που σχετίζονται με κάποιο συγκεκριμένο τύπο επέμβασης. Π.χ. η αιμορραγία είναι μία άμεση επιπλοκή, ενώ η στένωση της αναστόμωσης απώτερη, η πνευμονική εμβολή είναι γενική επιπλοκή, ενώ η μετατόπιση του γαστρικού δακτυλίου είναι ειδική επιπλοκή.

Το ποσοστό των επιπλοκών κυμαίνεται από 1-5% έως και 15% σε ορισμένες σειρές. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το ποσοστό αυτό μειώνεται όσο αυξάνεται η εμπειρία του χειρουργού. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι οι ασθενείς που έχουν πολλά προβλήματα λόγω της παχυσαρκίας έχουν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο να τους συμβεί κάποια επιπλοκή αλλά ταυτόχρονα είναι οι ίδιοι που θα ωφεληθούν περισσότερο από την επέμβαση.

Οι συνηθέστερες επιπλοκές είναι οι εξής (για όλα τα είδη των επεμβάσεων):

  • Πνευμονική εμβολή
  • Ισχαιμία μυοκαρδίου
  • Θρομβοφλεβίτις
  • Ατελεκτασία ή Πνευμονία
  • Αιμορραγία
  • Διαφυγή από αναστόμωση
  • Στένωση αναστόμωσης
  • Ειλεός
  • Λοίμωξη τραύματος
  • Μετεγχειρητική κήλη
  • Διάρροιες
  • Έλλειψη βιταμινών
  • Αναιμία
  • Εσωτερική κήλη
  • Ρήξη σπλάχνου
  • Διάβρωση από υλικό
  • Μετατόπιση υλικού
  • Διάταση γαστρικού θυλάκου
  • Αναστομωτικά έλκη
  • Χολολιθίαση
  • Ηπατική και νεφρική βλάβη
  • Άλλες επιπλοκές

Ορισμένες επιπλοκές μπορεί να συμβούν ανεξάρτητα από το πόσο καλά έγινε μία επέμβαση γι αυτό η στενή παρακολούθηση των ασθενών είναι κεφαλαιώδους σημασίας.

ΕΠΑΝΑΚΤΙΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ

Αρκετοί ασθενείς μετα την επέμβαση μπορεί να πάρουν βάρος είτε λόγω επιπλοκών ή παρενεργειών απο την επέμβαση, είτε λόγω αδυναμίας να ακολουθήσουν τις οδηγίες. Ορισμένοι απο αυτούς μπορεί να χρειαστούν επανεπέμβαση. Π.χ. Απο γαστρικό δακτύλιο σε γαστρικό μανίκι, ή απο γαστρικό μανίκι σε γαστρικό Bypass. Σήμερα και οι επανεπεμβάσεις μπορεί να γίνουν λαπαροσκοπικά με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Σε ορισμένα κέντρα η νοσογόνος παχυσαρκία αντιμετωπίζεται με επεμβάσεις δυσαπορρόφησης. Οι ασθενείς μπορεί να χάσουν μέχρι 85% του περιττού βάρους τους και χρειάζονται συνεχή ιατρική παρακολούθηση και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής.

Μετεγχειρητική πορεία και παρακολούθηση

Ο ασθενής μετά την ανάνηψη μεταφέρεται στον νοσηλευτικό όροφο και κινητοποιείται. Την επομένη μπορεί να πάρει υγρά από το στόμα και συνήθως εξέρχεται με οδηγίες. Η λαπαροσκοπική χειρουργική συντελεί στην ταχεία και ανώδυνη μετεγχειρητική πορεία. Τις επόμενες ημέρες μπορεί να λαμβάνει πολτώδεις τροφές και περίπου σε δέκα ημέρες μπορεί να επανέλθει πλήρως στην εργασία του.

Ορισμένες τροποποιήσεις πρέπει να γίνουν στις διατροφικές συνήθειες του ασθενούς. Αυτές αφορούν την ποιότητα των τροφών ( πλούσιες σε πρωτεΐνες, αποφυγή των γλυκών) και την καλή μάσηση τους, ορισμένοι μπορεί να χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής.

Η παρακολούθηση γίνεται σε μηνιαία βάση και διαφέρει ανάλογα με την επέμβαση που έχει εφαρμοστεί. Η αναμενόμενη απώλεια βάρους μπορεί να είναι 50-80 % του περιττού βάρους και συνήθως χρειάζονται 18 μήνες. Ορισμένοι παρουσιάζουν μια μικρή αύξηση μέχρι να σταθεροποιηθεί το βάρος τους.

Συμπεράσματα

Οι επεμβάσεις κατά της παχυσαρκίας απευθύνονται σε μία ομάδα ασθενών που οι κίνδυνοι από την παχυσαρκία είναι περισσότεροι από τους κινδύνους των πιθανών επιπλοκών των επεμβάσεων.

Η λαπαροσκοπικές μέθοδοι έχουν εξίσου καλά αποτελέσματα με την ανοικτή χειρουργική αλλά πλεονεκτούν στην καλύτερη μετεγχειρητική πορεία και έχουν πλέον καθιερωθεί αντί της ανοικτής χειρουργικής.

Η γαστρική παράκαμψη κατά Roux (Roux en Y gastric Bypass) αποτελεί την πιο συχνή βαριατρική επέμβαση που γίνεται στις Η.Π.Α. και Ευρώπη και μπορεί να θεωρηθεί σαν τον χρυσό κανόνα (gold standard) με τον οποίο όλες οι άλλες μέθοδοι θα πρέπει να συγκρίνονται. Επίσης έχει την καλύτερη ποιότητα ζωής για τον ασθενή, μεγάλη και μόνιμη απώλεια του περριτού βάρους.

Η προσέγγιση, αντιμετώπιση και παρακολούθηση των ασθενών είναι καλύτερα να γίνεται σε μεγάλα κέντρα από άρτια εκπαιδευμένο επιτελείο ειδικών.